علل بی توجهی نوجوانان به نماز و راه حل ها

 علل بی توجهی نوجوانان به نماز و راه حل ها    

تربیت انسان پیچیدگی ها و ظرافت هایی دارد و نیازمند شناخت واقعی شرایط ، زمینه ها ، موانع ، چگونگی به

 کارگیری روش ها ، و از همه مهمتر ارزیابی مجموعه فعالیت های تربیتی است .

اگر تک تک رفتار والدین و کودکان به دقت مورد ارزشیابی قرار گیرد ، به راحتی می توان علت موفقیت ها و

 شکست ها را دریافت و برای شکست ها ، راه حل های مناسبی اتخاذ کرد .

کودک و نوجوان با قلب پاک ، فطرت سالم ، روحیه الگوپذیری و تقلید ، انعطاف پذیری در تربیت ، تأثیر

 پذیری زیاد ، به دین گرایش داشته و تقصیر بسیار اندکی از علل بی توجهی به باورها و اعمال دینی خاصه

 نماز را به خود مربوط می سازد .

درحالی که والدین ، جامعه و مدرسه به دلیل داشتن نقش کلیدی در ترغیب یا دوری و غفلت آنان نسبت به نماز

 مسئولیت بیشتری دارند .

 در هر صورت شناخت علل واقعی بی توجهی کودکان و نوجوانان نسبت به نماز و اتخاذ راه حل های مناسب

 برای هر یک ، از ضروریات تربیت دینی می باشد.

عوامل مهم سبک شمردن نماز:

عدم گرایش برخی از نوجوانان به نماز،معلول عوامل مختلفی است که مورد بحث قرار می گیرد.

یافته های تحقیقی نشان می دهد که بسیاری از نوجوانان به اصل نماز نگرش مثبت داشته اما در انجام آن سستی

 و کوتاهی می ورزند.

لذا مهمترین عوامل موثرسبک شمردن نماز عبارتند از:

ا- نداشتن انگیزه ای قوی برای نماز خواندن

2- عادت نداشتن به نماز از دوران کودکی

3- آگاه نبودن از فلسفه و اسرار نماز

4- ترجیح دادن تفریح و سرگرمی(به علت جاذبه بیشتر در نزد نوجوانان)

5- داشتن سوال و ابهام نسبت به بعضی از مسائل اعتقادی مانند:خدا،معاد و...

یافته های پژوهشی نشان می دهد که میزان رفتار و پایبندی دانش آموزان به نماز با توجه به اینکه به اصل نماز

 نگرش مثبتی دارند ولی میزان و کیفیت تقید به نماز در بین آنان پایین تر از حد متوسط است یعنی عواملی مانع

 از انجام نماز در آنان شده و از کیفیت و پایبندی آنان کاسته است.

علاوه بر علل فوق، عوامل موثر دیگری نیز وجود دارند که می توانند باعث بی توجهی نوجوانان به فرایض

 دینی از جمله نماز گردند.

علل فردی عدم گرایش به نماز:

1- آگاه نبودن نسبت به معارف نماز،نوجوانی که نسبت به معارف،احکام و مسائل مربوط به نماز آگاهی

 کافی،لازم و درستی نداشته باشد،به طبع نسبت به نماز بی اهمیت است.

زیرا فکر و درک او در این باره نارسا و محدود است. این نارسایی فکری و ادراکی باعث می شود که رفتار

 او به سوی نماز هدایت نشود.

2- خستگی و بی حوصلگی،گاهی کودک و نوجوان در طی روز به دلایلی همچون کلاس درس،ورزش

 زیاد،تماشای تلوزیون،داشتن سرگرمی های متعدد،پیش از اندازه تلاش نموده، خسته و بی حوصله شده یعنی

 از نظر جسمی و روانی آمادگ یپذیرش کارهای فکری و معنوی را ندارد.

مسئولیت و نقش الهی والدین اقتضا می کند که با مراقبت و برنامه ریزی صحیح نگذارند کودک و نوجوان تا

 حدی خسته شود که آمادگی انجام نماز و عبادت را نداشته باشد.

3- اشتغال زیاد و غفلت؛ واگذاری انجام کارهای متعدد به کودک و نوجوان نیز باعث می شود که آنان به

 صورت ناخواسته از نماز غفلت نمایند. لذا والدین باید توجه داشته باشند که کمتر از توان و ظرفیت کودک و

 نوجوان به او کار واگذار کنند و با تذکر به موقع او را از میان کارها به نماز دعوت نمایند.

4- خودنمایی و تعرض؛ یکی از خصوصیات نوجوانان در بین جمع دوستان ،همسالان و یا در جمع خانوادگی

 مطرح نمودن و خودنمایی است.

د رچنین وضعیتی،لازم است زمینه هایی فراهم شود تا نوجوان خود را محبوب جمع ببیند.

دادن مسئوولیت برخی از کارها و مانند آن،کمک مفیدی در این زمینه است.

از خصوصیات دیگر نوجوانان این است که بسیاری از اوقات نسبت به کاری که از آنها خواسته می شود

 تعرض می کنند .

والدین آگاه با هوشیاری و دادن شخصیت و احترام گذاشتن م یتوانند او را از چنین تعرض هایی دور نمایند.

اگر موفق نشوند،با متانت و گذشت،محبت کردن به مرور زمان به اهداف تربیتی نایل خواهند شد.

5- احساس گناه: برخی از نوجوانان و جوانان ممکن است خطا و گناهی مرتکب شده باشندو این عمل آنها

 آشکار شده و دیگران نیز از آن باخبر باشند.

در چنین وضعیتی،والدین به یاری نوجوان و جوان شتافته و با بیان جلوه های بیکران رحمت الهی و باز بودن

 راه نجات از طریق توبه و اینکه خداوند جوان توبه کننده را بسیار دوست دارد و امثال این ها ،آنان را امیدوار

 کرده و از کید شیطان برهانند.

علل خانوادگی بی توجهی به نماز:

خانواده مهمترین جایگاه تربیت انسان است .

بسیاری از علل عدم گرایش نوجوانان و جوانان به نماز ریشه در محیط تربیتی خانواده ای که در آن رشد نموده

 اند، دارد . برخی از مهمترین علل آن به شرح ذیل است :

1-نداشتن  الگوی مناسب ؛ والدینی که به وظایف الهی و شرعی خود پای بند هستند ، به یقین فرزندانشان از

 آنان الگو گرفته و به نماز می ایستند و هیچ عبادتی – از جمله نماز – را سبک نمی شمارند .

اما کودکی که از این نعمت معنوی محروم است و والدینش به نماز علاقه نشان نمی دهند ، آیا الگوی مناسب

 برای عبادت دارند ؟

2- بی توجهی نسبت به تربیت دینی ؛ به یقین والدین خواهان سعادت دنیا و آخرت فرزندان خویش اند و در این

 راه از هیچ گونه فداکاری دریغ نمی ورزند . به همین دلیل لازم است والدین شرایط تربیت دینی از جمله نماز

 را مهیا نموده تا کودک و نوجوان در محیط و فضایی قرار بگیرد  که به نماز مأنوس گردد.

بردن آنان به اماکن مذهبی ، تهیه کتب و مجلات  مفید درباره معارف دینی و نماز ، ایجاد جاذبه های مورد پسند

 کودک ، تشویق و رفتار محبت آمیز و مانند آن ، می توانند عواملی باشند که شرایط تربیت دین را فراهم نموده

 تا والدین در انجام این رسالت انسانی و الهی خویش موفق گردند .

3-عادت و تمرین ندادن ؛ یکی از علل موفقیت در هر کاری ، تمرین کردن و عادت نیکو است .

انجام امور عبادی از جمله نماز نیز نیازمند تمرین است ، و بهترین ایام تمرین امور معنوی دوران کودکی و

 نوجوانی می باشد .

تحقیقات نشان می دهد ، نوجوانان و جوانانی که نماز را سبک می شمارند ، کسانی اند که دوران کودکی عادت

 به امور عبادی نداشته اند .

4-مال حرام و شبهه ناک ؛ در فرهنگ اسلامی بین تغذیه حلال و طیب و عمل صالح و بین رذایل اخلاقی و آثار

 سوء تغذیه می توان رابطه هایی را دریافت .

حرام خواری می تواند آثار و نتایج سوء دیگری نیز به دنبال داشته باشد از جمله اینکه برکت را از مال می برد

 ، مانع قبولی عبادات شده ، دعای فرد مستجاب نمی شود و قسوت قلب ایجاد می کند

« دلی که از لقمه حرام روئیده باشد کجا و قابلیت انوار عالم قدس کجا؟ و نطفه ایی را که از مال مردم به هم

 رسیده باشد با مرتبه انس با پروردگار چه کار ؟

چگونه پرتو لمعات (روشنی های ) عالم نور به دلی که بخار غذای حرام آن را تاریک کرده ؟

و کی پاکیزگی و صفا از برای نفسی حاصل می شود که کثافات مال مشتبه آن را آلوده و چرک نموده  باشد ؟

در این باره سالار شهیدان در روز عاشورا سخنرانی خود خطاب به دشمنان فرمودند:

«در اثر هدایای حرامی که به دست شما رسیده و در اثر غذاهای آلوده و لقمه های غیر مشروعی که شکم های

 شما از آن انباشته شده است که خدا این چنین بر دل های شما مهر زده است.

 5- تقویت نکردن ایمان کودک و نوجوان ؛ لازم است والدین راه های مختلف خداشناسی را برای آنان بیان کنند

 تا میل به پرستش درآنان شکوفا و آثار ایمان نمایان گردد.

کودک و نوجوانی که معنی و مفهوم ایمان به خدا را دریابد و در سایه عمل به تکالیف الهی ، شخصیت معنویش

 رشد یابد ، به یقین انس و ارتباط با خدا و عبادت برایش حاصل خواهد شد.

6-بهره نگرفتن از روش ها و ابزارها؛ در دنیای امروزه بهره گیری از روش ها و ابزارهای مختلف در امر

 تربیت از جایگاه ویژه ای برخوردار است . تا حدی که بدون آنها امر تربیت مختل خواهد شد .

به همین دلیل در تربیت دینی از جمله نماز ، ضرورت دارد که والدین از ابزارها و روش های مفید و سازنده

 که با فرهنگ اسلامی نیز تطبیق و هماهنگی دارد بهره گرفته تا در نهایت بتوانند فرزندانشان را به سوی

 اعمال صالح ترغیب نمایند