رهنمودهای شیخ رجبعلی خیاط درباره ی نماز؛

رهنمودهای شیخ رجبعلی خیاط درباره ی نماز؛                               

 قسمت اول: عشق

جناب شیخ معتقد بود همان گونه که عاشق از سخن گفتن با معشوق خود لذت می برد، نمازگزار باید از راز و نیاز با خدای خود احساس لذت کند. او شخصاً چنین بود و اولیای الهی همگی چنین اند.

رسول خدا(ص) لذت خود از نماز را این گونه توصیف می فرماید:

خداوند - جل ثناؤه – نور دیده ی مرا در نماز قرار داد و نماز را محبوب من گردانید، همچنان که غذا را محبوب گرسنه و آب را محبوب تشنه؛ (با این تفاوت که) گرسنه هرگاه غذا بخورد سیر می شود و تشنه هرگاه آب بنوشد سیراب می شود، اما من از نماز سیر نمی شوم.

یکی از شاگردان شیخ، که حدود سی سال با او بوده می گوید: خداوند شاهد است که من می دیدم در نماز، مثل یک عاشق در مقابل معشوقش ایستاده و محو جمال اوست. در عمرم سه نفر را دیدم که در نماز معرکه بودند؛ یکی مرحوم آقای شیخ رجبعلی خیاط و دوم آیت الله کوهستانی و سوم آقا شیخ حبیب الله گلپایگانی در مشهد. این ها عجیب بودند؛ وقتی به نماز می ایستادند، من با دیده ی الهی می دیدم که فضا کیفیتی دیگر است و آن ها به غیر خدا توجهی ندارند.

قسمت دوم: ادب

مؤدب بودنِ نمازگزار در محضر آفریدگار متعال، یکی از مسایلی است که اسلام به آن اهمیت بسیاری داده است. امام سجاد علیه السلام در این باره می فرمایند:

حق نماز این است که بدانی نماز، وارد شدن بر خدای عزّ و جلّ است و تو با نماز در پیشگاه خداوند ایستاده ای، پس چون این را دانستی، باید همچون بنده ای ذلیل و حقیر، راغب و راهب و امیدوار و بیمناک و بینوا و زاری کننده باشی و به احترام کسی که در مقابلش ایستاده ای با آرامش و وقار بایستی و با دل به نماز رو کنی و آن را با رعایت شرایط و حقوقش، به جا آوری.

جناب شیخ درباره ی ادب حضور می فرماید:

شیطان همیشه می آید سراغ انسان، یادت باشد که توجه خود را از خدا قطع نکن. در نماز مؤدب باش. در نماز باید همانند هنگامی که در برابر شخصیت بزرگی خبردار ایستاده ای باشی، به گونه ای که اگر سوزن هم به تو بزنند تکان نخوری!

این سخن را شیخ به فرزندش در پاسخ این سؤال که: شما موقعی که نماز می خوانید گاهی لبخند می زنید، فرموده است. فرزند جناب شیخ می گوید: من حدس می زنم که ابخند ایشان به شیطان است، که با لبخند به او می گوید: زورت نمی رسد!

باری، جناب شیخ معتقد بود که هر حرکتی خلاف ادب در محضر آفریدگار، معلول وسوسه ی شیطان است و می فرمود:

شیطان را دیدم بر جایی که انسان در نماز می خاراند، بوسه می زند!

حضور قلب

باطن نماز، یادِ خدا و حضورِ صادقانه ی دلِ نمازگزار در محضر قدس حق تعالی است، و از این رو پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:

خداوند نماز بنده ای را که دلش با بدنش حضور ندارد، نمی پذیرد.

جناب شیخ با توجه به این نکته، سعی می کرد قبل از اقامه ی نماز جماعت، حاضران را آماده ی نمازِ با حضور قلب کند. نمازِ او نمونه ی یک نمازِ با حضور قلب بود.

دکتر حمید فرزام در این باره می گوید: نمازشان خیلی با طمأنینه و با آداب بود و گاهی که دیر می رسیدم و قیافه ی ایشان را در نماز (در حالی که از جلوی ایشان رد می شدم) می دیدم انگار لرزه ای بر اندامشان مستولی، قیافه نورانی، رنگ پریده، و غرق در ذکری بودند که می گفتند. حواسشان کاملاً جمع نماز بود و سرشان پایین؛ استنباطم این است که جناب شیخ هیچ شکی، حتی به اندازه ی سر سوزن در دلش نبود.

یکی دیگر از شاگردان شیخ می گوید: گاهی به من می فرمودند:

فلانی! می دانی در رکوع و سجود چه می گویی؟ در تشه

د که می گویی: اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له، آیا راست می گویی؟! آیا هوای نفس نداری؟! آیا به غیر خدا توجهی نداری؟! آیا با «اَربابٌ مُتَفَرِّقونَ» سر و کار نداری؟!